![]() |
![]() |
![]() |
Literaire kritieken
Vanaf het voorjaar van 2017 positioneert DW B zich nog steviger middenin het literaire debat. We blijven inzetten op gedegen teksten waarin critici de tijd nemen en de ruimte krijgen om zich op geheel eigen wijze te verhouden tot belangrijke literaire werken. Er is maar één verschil met het verleden: we drukken de kritieken niet meer af op papier maar plaatsen ze direct online op www.dwb.be. Zo zingt DW B ook digitaal mee in het polyfone koor dat de literaire kritiek is - met haar eigen, voldragen stem.
Voor de literaire kritieken die voor 2017 in de DW B zijn verschenen kunt u terecht op de archiefwebsite. Volg daarvoor deze link: dwbarchief.be
|
‘Dan is woensdag een mooie dag om dood te gaan’. Over 'Het hele leven' van Bart Moeyaert
![]() Auteur: Sofie Gielis - december 2020 Bart Moeyaert, Het hele leven. Querido, Amsterdam/Antwerpen, 2020. Download deze tekst in pdf hier.
Bart Moeyaert maakt het me moeilijk. Is dit nu later? zingt het in mijn hoofd als ik zijn Het hele leven dichtklap. Ik snap geen donder van het leven / Ik weet nog steeds niet wie ik ben. Zo’n titel lijkt antwoorden te beloven. Op Grote Vragen dan nog wel. Maar Moeyaert poeiert je naar aloude Bijbelse traditie af met meer vragen dan antwoorden. Zoals: is elk einde eenzaam? Of: als je jezelf naast God plaatst, ben je dan extreem gelovig of net extreem ongelovig? Begint de hemel op de aarde? En is dat ook niet waar hij eindigt? Vragen, vragen, vragen maar ze zijn gelukkig aangenaam gezelschap. De bevreemdende troost van Moeyaerts versie is meer een hemel op mensenmaat dan het klassieke paradijs. De dood slaapt graag onder een deken. Het liefst slaapt hij bloot. Zijn knoken zijn zacht. Zijn vingertoppen heeft hij in de warme was gedoopt. Hij spreekt fluisterend. Meestal vlak voor het slapengaan. De man en de dood gaan nog een allerlaatste dag naar zee voor het ophoudt, dat hele leven. Moeyaert toont in het voorzichtig reikhalzende plezier van die laatste dag tegelijk de treurigheid en de schoonheid van een oplossend leven. Op een stoel bij de deur, wachtend op het eerste licht, een tas met een thermos vol thee, een pot bramenjam en ‘een boek waarin ik al eens was begonnen’ aan zijn voeten, wacht hij op het einde. Klaar, simpelweg klaar. Daar ongeveer is de dood naast me komen liggen. Hij vroeg hoe het met mij ging. Ook het paradijs is bijna goed. In het tweede deel, met die titel, sijpelt het zwart uit de randen van de tekeningen het verhaal binnen. De zorgeloze harmonie wordt verstoord door een ontevreden vrouw die meer verwacht van het leven dan het perfecte plaatje dat God en de man van het paradijs maakten. Ook verderf en chaos moet een plaats krijgen. Ze voegde eraan toe dat ze alles wat er nu was nodig had. Niet alleen het leven. Ook de dood, want die hadden we nog niet. Maar verrassend en ontroerend wordt Het hele leven pas in het laatste deel waar Moeyaert een traag vernevelend verstand neerzet en dat de hemel noemt. Een broze man die, als hij eindelijk op de langverwachte bus naar de langverwachte zee zit, plots terug gekatapulteerd wordt naar zijn stoel bij het raam en het geluid van de lekkende kraan omdat hij merkt dat de vrouw met wie hij een gesprek dacht te voeren pantoffels draagt ‘- geruite, van het soort dat alleen op de markt te koop is.’ Dus toch niet onderweg naar zee, arm in arm met de gezellige dood, maar verdwaald in gedachten. Ik was waarschijnlijk – hoe zal ik het zeggen – al een beetje heen. Net zoals Het hele leven zelf. Het is van een bedrieglijke simpelheid. In nog geen honderd licht gevulde bladzijden raakt Bart Moeyaert het leven aan met een vuistvol woorden. Het kan zo in een tas naast een thermos en een plaid, de basisbagage voor de weg naar het einde.
BIBLIOGRAFIE Bart Moeyaert, Het hele leven. Querido, Amsterdam/Antwerpen, 2020. |
NIEUWS
- Alicja Gescinska en Koen Sels te gast bij boekenprogramma Overlezen (De Warande)
- Verschenen: 'Altijd was die muur daar'
- Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde over Het literair klimaat
- Verschenen: Wat de rattenvanger speelde. Hedendaagse Poolse literatuur
- Verschenen: Oerboek. Portretten van de schrijver als jonge lezer